GME? WSB? Short squeeze là cái quái gì vậy?

Trong khi các nhà đầu tư trên Facebook đau khổ vì VN-Index giảm điểm thì bên Mẽo dồn dập những cái tên như GameStop, WallStreetBets rồi các khái niệm short squeeze, options, etc. Sau khi đọc tá lả các nguồn thì mình tổng hợp lại cho các bạn đọc giải trí (đổi khẩu vị đi chứ nhiều tin bệnh dịch quá). Các nguồn tham khảo để ở cuối nhé.

1 GameStop là công ty chuyên bán băng đĩa, máy chơi game thành lập từ 1984 và lên sàn New York năm 2002 với mã GME. Ngày trước ăn nên làm ra, được mua đi bán lại nhiều lần nhưng gần đây thì bết bát do gamer mua online cho nhanh, cả năm vừa rồi cũng giãn cách nên không ai đi trung tâm thương mại / tiệm game làm gì… GME đã rẻ bèo rồi lại còn bị đánh giá là sẽ còn giảm nữa nên bị các nhà đầu cơ bán khống 71.2m cổ phiếu trong khi chỉ có 69.7m cổ phiếu lưu hành.

2 Bán khống (short) cổ phiếu thường sẽ làm như thế này: nhà đầu tư A dự đoán cố phiếu X có giá $10 và sẽ còn giảm nên quyết định cọc tiền (collateral) để mượn cổ phiếu bán ra thị trường, chờ X tụt giá thì mua lại để trả cho người cho vay kèm theo lãi / phí. Ví dụ anh A bán 1000 cổ phiếu thu được $10k sau đó mua lại với giá $5 x 1000 = $5k + trả thêm $100 phí -> lãi gần $5k. Ngược lại, nếu dự đoán sai thì phải tăng collateral hoặc mua vào với giá cao hơn để trả cho người ta ví dụ $15 x 1000 = $15k + $100 phí -> lỗ $5k.

3 Bán non (short squeeze): khi anh A mua vào ở $15 tạo áp lực đẩy giá thị trường của X đi lên hơn nữa. Lúc đó có thể làm ông B cũng đang short phải mua vào với giá $20, rồi bà C $30, ông D $40,… -> X bị thổi phồng lên gấp nhiều lần giá trị ban đầu. Hiện tượng này gọi là short squeeze.

4 Quyền chọn mua (call option): mua bán cổ phiếu trực tiếp với một số nhà đầu tư thì đắt quá (một số mã có thể tới vài trăm USD) hoặc an toàn quá (!) nên người ta nghĩ ra call option. Đại khái như thế này: cụ O nghe đồn X sẽ tăng giá nên mua option để mua X với giá $50 sau 10 ngày với giá $3 / option, cụ làm luôn 100 options hết $300 premium. Mới được mấy hôm thì các ông bà ABCD đẩy giá lên nên cụ bán hết options ví dụ $18 x 100 = $1800 -> lãi $1500. Nếu xui và X không lên như dự đoán thì cụ O có thể bỏ kèo, chấp nhận mất premium. Nói chung là rủi ro như đánh bạc, thắng thì ăn đậm còn thua thì mất ít.

5 WallStreetBets là một subreddit ở trang reddit.com, thường viết là r/wallstreetbets hoặc ngắn gọn hơn là WSB. Subreddit hoạt động kiểu như một diễn đàn, WSB hiện có >5 triệu người theo dõi, đa số là nhà đầu tư cá nhân ở Mỹ, các bài viết chủ yếu về cơ hội đầu tư, thị trường chứng khoán, tin đồn, etc. Năm 2020 do tình hình dịch bệnh nên dân tình ở nhà nhiều -> rảnh -> chơi chứng khoán -> số người theo dõi tăng mạnh (đầu năm 700k, cuối năm 1.7m).

Timeline

• 19/9/2020 GME lúc đó chỉ $10. Trên WSB xuất hiện rải rác các bài kêu gọi mua vào vì có nhà đầu tư lớn, kinh doanh có thể chuyển sang online, đang bị bán khống kỉ lục, etc.
• 11/1/2021 ⬆️ $19: GameStop thông báo Ryan Cohen sẽ tham gia ban điều hành, GME tiếp tục đà đi lên từ cuối năm
• 19/1/2021 ⬆️⬆️ $39: Citron Research cho rằng Cohen cũng sẽ không giúp được gì GameStop và dự đoán cổ phiếu sẽ sớm về lại mức $20
• 25/1/2021 ⬆️⬆️⬆️ $76: Citadel và Point72 Asset Management giải cứu Melvin Capital với $2.75 tỉ (gần ba tỉ đô)
• 27/1/2021 🔥🔥🔥🔥 $347: Elon Musk tweet về GameStop
• 28/1/2021 Một số nền tảng lớn (E*Trade, Robinhood, TD Ameritrade, etc.) đạt lượt tải kỉ lục từ Play Store, App Store đồng thời bị gián đoạn dịch vụ.
• Tới hôm nay thì GME đã bắt đầu đi xuống, một phần vì bị các nền tảng hạn chế giao dịch và một phần vì WSB đang kêu gọi đầu tư vào các mã khác như rạp phim AMC, BlackBerry, etc. 

Đầu tư kiểu này có phạm pháp không?

Chính quyền Mỹ có thông báo là theo dõi sát sao chứ các hoạt động này hoàn toàn hợp pháp. Người dùng tải ứng dụng điện thoại rồi mua bán theo ý thích chứ không phải là hack, cheat gì.

Người thường có nhiêu tiền mà chơi lại nhà đầu cơ tỉ tỉ đô?

Tất nhiên là một nhóm nhỏ thì không ăn thua gì nhưng khi kêu gọi được vài nghìn, vài trăm nghìn người thì không phải dạng vừa. Nếu sử dụng các đòn bẩy như call option thì từ 10 đồng có thể mua vào x10, x20 số đó. Cụ thể khi cụ O bỏ $300 mua 100 options thì công ty MM cũng phải mua vào X, tỉ lệ sở hữu được tính toán theo mô hình riêng của từng công ty, ví dụ là 20% thì MM sẽ phải bỏ ra $10 (giá X khi cụ mua option) x 100 (số options được mua) x 20% = $200. Khi giá của X tăng lên thì tỉ lệ này cũng tăng lên -> MM phải mua thêm để cân bằng sổ sách. Ví dụ X=$20 và cần 40% -> MM phải bỏ thêm $20 x 100 x 20% = $400. Như vậy từ $300 mua options trở thành $600 mua X -> góp phần làm short squeeze -> tăng giá rồi lại lặp lại (feedback loop).

Rồi sao nữa?

Redditor DeepFuckingValue khoe trên WSB đã thu về ít nhất $4m (bốn triệu đô) nhờ GME, và bạn ấy vẫn đang chơi tiếp. Về cơ bản thì WSB kêu gọi mọi người mua và giữ chứ không bán ra (buy and hold) để hút máu các công ty tài chính ở phố Wall vì theo họ thì các option để lâu không sao chứ các công ty đầu cơ thì phải trả nhiều loại phí và lãi suất cho collateral sẽ bị thiệt hại nhiều hơn. WSB có nhiều bài viết về việc chơi GME không phải vì tiền… Tuy nhiên mình nghĩ là không sớm thì muộn cuộc chơi cũng sẽ kết thúc thôi. Những người mua vào từ sớm (như DFV) thì thu về lợi nhuận siêu khủng, anh em a dua nhảy vào sau dễ mất hết. Tiền không tự nhiên sinh ra, cũng không tự nhiên mất đi mà chỉ chảy từ túi người này sang ví Bitcoin của kẻ khác.

• https://en.wikipedia.org/wiki/GameStop
• https://en.wikipedia.org/wiki/Short_(finance)
• https://en.wikipedia.org/wiki/Call_option
• https://www.reddit.com/r/wallstreetbets/
• https://subredditstats.com/r/wallstreetbets
• https://twitter.com/elonmusk/status/1354174279894642703
• https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-01-25/how-wallstreetbets-pushed-gamestop-shares-to-the-moon
• https://nymag.com/intelligencer/2021/01/reddit-gamestop-share-price-explained-wallstreetbets-melvin-capital.html
• https://www.theverge.com/22251427/reddit-gamestop-stock-short-wallstreetbets-robinhood-wall-street